Etimologji-Zberthim fjalesh shqipe

Etimologjia e emrit ZEUS
Etimologjia e emrit apo fjales ZEUS shpjegohet direkt me shqipen.
Vete lidhja llogjike e kesaj fjale apo emri, te con ne funksionin qe kishte ky perendi apo kryeperendia e Olimpit.
Ai kishte rrufene.
Ishte rrufe hedhesi.
Ndeshkonte me rrufe, etj. etj.
Tani, po te marrim ne analize rrufene apo bubullimen...aty kemi nje zë te fuqishem, te tmershem dhe te frikshem.
Pra baza eshte ky ze.
Lidhja llogjike eshte ZERI.ZEUS = Zëë-s
Pra zë madhi, zë forti.
Ne asnje vend nuk shpjegohet ky emer me gjuhen greke ( si shume e shume emra te tjere )
Me falni zberthimi i kesaj fjale nuk eshte i imi, por, nga gjeniu Robert d'Angeli

Jo se eshte e nevojshme qe te jete nje teme me vete etimologjia e emrit Zeus, por, mendoj se ishte per t'u konsideruar kjo fjale, pasi ben pjese ne kryeperendine e Olimpit dhe, me qe eshte nje nder bazat e mitologjise ky krye perendi dhe emri i tij zberthehet me shqipen.
Pra kur koka...zberthehet me shqipen, cilido ka te drejten te merret me gjymtyret.



Fjala Kaukaz qe eshte dhe emri i vargmalit te madh i cili ndan Europen nga Azia, nuk ka asnje shpjegim tjeter vecse me gjuhen shqipe.
Nje here nje djale po me thoshte nje anektode. Nuk kam qellimin te tregoj anektoden nga ana e saj humoristike, por qellimin e kam gjuhesor dhe do marrim ate fjale e cila na intereson. Ai po me tregonte sesi nje qytetar kishte vajtur ne nje fshat te larget shume dhe menyren sesi e kishin rrespektuar atje.
Pra, si fillim i sollen per te ngrene nje dash te madh dhe si shenje rrespekti ia dhane te gjithe dashin qe ta hante, kurse ai keputi nje cope dhe e hengri. Ata i thoshnin qe ta hante te gjithe se per ty e kemi pjekur etj.etj.
Me pas ai kerkoi uje dhe me nje here u ngriten te zotet e shtepise qe t'i sillnin mikut uje.
Pas pak, miku, pa tre burra te fuqishem qe me zor po mbanin nje kazan te madh mbushur plot me uje dhe po ia sillnin mikut.
Kur ai i habitur pa kazanin thote:
- Une nuk mund te pi uje ne ate kazan.
- Pse - i thone te zotet e shtepise - aty ka pire uje kaziu qe i ka briret dy metra te medha e jo ti qe e ke koken sa nje pjeper.
Tani le te ndalojme tek natyrshmeria e ketij tregimi qe une nuk e thashe te gjithe sepse nuk kam qellim humoristik.
Ajo fjala kaziu qe eshte emri apo percaktimi i kaut te zi na doli ketu me natyrshmerine e tij si ne cdo tregim apo bisedim tjeter normal e shoqeror. Pikerisht kete fjale e kemi dhe tek vargmali Kaukaz i cili eshte i perbere nga kjo fjale por e perseritur dy here sepse aty kemi fjalen kau dhe kaz. Fjala e fundit kaz nuk eshte asgje tjeter por vetem fjala kaziu qe sapo e pame ne nje tregim komplet popullor. Po, ku eshte ndryshimi i fjales kau dhe fjales kaziu ?
Me qe vargmali quhet kaukaz shpreh qarte se ne ato vende nuk rritet apo nuk jeton vetem kau normal me ngjyre si te kafet e me lara etj.etj. por kemi rritjen dhe kultivimin edhe te kaut te zi. Pra me fjalen kau duhet te kuptojme kaun normal dhe me fjalen kaziu duhet te kuptojme kaun e ngjyre te erret. Ndersa tek termi Kaukaz kemi shprehjen e koncentruar te te dy ketyre lloj kafsheve.
Ketu e ka prejardhjen edhe emertimi i ketij vargmali qe ndan dy kontinente, fjale e cila shpjegohet vetem me shqipen.
Ju kujtoj se edhe male te tjere kane emra te cilat shpjegohen vetem me shqipen sic jane p.sh. Vezuvi, Etna, Hekla etj. Por etimologjine e ketyre fjaleve do ta bejme nje here tjeter.
Valle kjo eshte nje rastesi? Apo shqipja ka qene zoteruse kudo?
Ajo qe nuk mund te mbulohet me dokumenta fallco eshte vetem gjuha. Le te lodhen fallsifikuesit e historise e te ngjarjeve, me gjuhen nuk maten dot.
Gjithmone gjuha do t'ua e cjerre masken. :)


Fjalen akoma qe greket e sotem e kane fjalen ''zyrtare'', pra fjalen e pare. Kurse ne si fjale ''zyrtare'' kemi fjalen ende .
Tani, shkurtimisht le te ndalemi tek fjala jone ende , qe kryesisht i perket dialektit gege.
Ende si fjale jo vetem qe tregon pritjen, por ne kemi dhe foljen me end .
Po te ndalemi tek folja end - me end dhe po ta analizjome veprimin e endjes kemi nje levizje te fillit endes, sa majtas e djathtas etj. pra nuk kemi nje levizje te drejte qe arrin shpejt ne nje pike te caktuar.
Tani marrim lindjen e fjales ende .
Ne qoftese une endem rrugeve, do te thote qe bej po ato levizje qe ben ai filli qe thame me lart, pra shkoj sa andej ketej.
Kur ne themi; ai ende nuk ka ardhe , ne keto fjale kemi pikerisht levizjen si te fillit te me siperm, qe profesionalistet e tezgjahut e quajne masur , pra; ai ende nuk ka ardhur, pasi ai shkon sa andej-ketej.
Ne kete rast, per fjalen ende kemi mbeshtetje shume te forte te foljes, te veprimit, pra te endjes si folje e cila tregon pune.
Ne vertet po presim, por ai endet ndaj dhe nuk ka ardhur.
Me u end rrugeve, une vonohem te shkoj ne shkolle.
Kjo fjali eshte e sakte ne kuptimin e saj.
Me u end pelhura kerkon shume pune.
Edhe kjo fjali eshte teper e sakte ne kuptimin e saj. Por fjalia e pare, me tregon mua qe endem kurse fjalia e dyte, tregon pelhuren e cila ka shume pune.
E perbashketa eshte se ne te dyja rastet kemi te njejten fjale.
Prej ketu ka dale ne shqip fjala ende pra qe ka lidhje direkt me kohen dhe tek koha eshte qellimi kryesor i fjales ende.

Tani fjala akoma .
Me lart, pranova dialektin gege qe eshte i pranishem ne gjuhen greke, gje te cilen e pashe vete kur isha ne Greqi. Tjeter pune se e kisha enigme kete fakt, do te ishte Robert d'Angely ai qe do ma sqaronte kete gje kur ka folur per etrusket.
Ashtu si fjala ende e natyrshme eshte qe fjala akoma shpreh kohen. Ne shqip folesit e veriut (te Shqiperise se sotme) kemi gjetur fjalen ende qe shpreh kohen qe eshte nje fjale edhe artistike nje kohesisht, kurse shqipfolesit e jugut (greket) kane perdorur fjalen akoma qe nuk eshte artistike, por do te thoshja se eshte fjale matematike.
Si ta kuptojme kete?
Le te ndalemi tek fjala akoma .
Koncepti nuk ndryshon, si tek ende si dhe tek akoma thjeshte keto fjale shqipe, jane perdorur nen forcen e dialektit nga njeri fis tek tjetri.
Akoma jo si koncept, por si fjale tani, ketu e kemi arsyetimin, pra kjo fjale tregon direkt kohen. Ndryshe nga fjala tjeter ende qe koncepton kohen , por nuk tregon kohen, fjala akoma e tregon kete kohe qe ne ndertimin e saj.
Ne qoftese tek fjala ende eshte folja me end , tek fjala akoma nuk e kemi kete folje, por kemi direkt kohen .
Le ta ndajme.
Kemi; Akoma = a + ko + ma .
Ajo germa a nuk eshte asgje tjeter vetem se folja eshte ne, gegerishte. Ajo ko nuk eshte asgje tjeter, por direkt koha. Ajo ma eshte persri eshte fjala shqipe ma - më qe tregon sasine. Ne kete rast tregon sasine e kohes.
Migjeni ka nje tregim a poezi qe e mbyll me fjalet; deri kur keshtu ma? Pra dhe tek fjalet e Migjenit, tregohet koha.
Tek fjala akoma kemi = eshte koha ma = a koha ma.
Me gjithate, fjalet e pa numurta qe ka shqipja, apo menyrat se si i sjell fjalet gjuha shqipe, jane me mijera.
Me kete dua te them se, para disa kohesh degjova nje mik vlonjat qe perdori fjalen; ftohma pra e kishte tek te ftohtit.
Nuk eshte e cuditshme qe pellazget e jugut (arvanitasit- greket e sotem) fjalen kohe ta kene thene dhe si kohma dhe qe ketej dalim ne perfundimin se ajo pjesa ma mund te jete thjeshte nje prapashtese.
Keshtuqe, fjala akoma eshte direkt ne kuptimin e kohes qe ne zberthimin tone mund ta themi; eshte koha .
Psh; ai akoma nuk ka ardhur.
Tani le ta themi me te zgjatur.
Ai, eshte koha, nuk ka ardhur.
Ai, a koha, nuk ka ardhur.


Le ta fillojme me spanjishten.
Kemi fjalen korason
Une e shkrova me germen k sepse nuk kam si e shkruaj ndryshe, por ne te vertete, ajo nuk eshte nje k e paster ashtu sic mund te themi p.sh. fjalen karroce etj.
Ne kete rast, germa k eshte nje h si e zgjatur, pak si e forte dhe del direkt si; horason ku germa h eshte e forte, e zgjatur.
Pra kemi hhhorason po qe na lejohet ta shkruajme ne kete menyre.
Tani ku rreh kjo fjale?
Se pari, qe te zberthesh kete fjale, duhet te njohesh pak dhe mitologjine shqiptare, ate qe ka arritur te na vije deri ne ditet e sotme.
Nga fjala; horason ne ndarje na del;
Hora + son .
Le te marrim pjesen e pare te kesaj fjale.
Cfar eshte ajo hora ?
Dikur, besimi i njerzve, sipas mitologjise shqiptare (e ardhur deri sot) kemi nje force te mbi natyrshme qe merrte pjese ne jeten e njerzve, ne fatin e tyre etj. dhe qe jane orët .
Ne legjendat e Gjeto Basho Mujit, oret luajne nje rol te madh.
Pjesa qe ne spanjishte eshte hora eshte direkt ora ne shqip.
Le te ndalemi pak dhe tek fjala shqipe ora te shohim se cfar eshte ajo?
Fjala shqipe ora qe ne spanjishten eshte kora tek fjala ''korason'' pra, kjo fjale nuk eshte asgje tjeter vetem se fjala tjeter shqipe qe eshte koha ku trasformimi fonetik, ne nje gjuhe te larget nga baza e saj qe eshte shqipja, e ka bere nga koha ne kora, ku dhe ketu kemi shumesin e fjales ''koha'' sepse edhe sot themi ''kohra '' apo ''kohra te keqia'' etj.
Po cfar lidhje ka kjo me fjalen ''korason'' qe eshte ne spanjishte?
Le te marrim tani pejsen e dyte te fjales qe eshte pjesa son .
Kete pjese apo kete fjale, e kane shume gjuhe te Europes.
Italijanet e kane si suono qe eshte zeri dhe kenges i thone canzone - kancone.
Anglezet e kane song qe eshte po kenga.
Por ne shqip, ne kemi fjalen zë - zo - zëri - zoni - za - zani etj.
Por pikerisht keto gjuhe, ''zerit'' ne vetvete i thone ndryshe nga ne.
Voce - ne italisht, vois - ne anglisht.
Tek termi ''suono'' eshte vene jo zeri, por tingulli, pra te mos ngaterrohet me zerin ajo fjale.
Ne spanjishte, kemi shume fjale te ruajtura te fresketa nga shqipja e vjeter, si p.sh. fjalen ''chica'' qe eshte vajza (çika, thone ne veriun tone) apo fjalen ''hija'' qe eshte ''bija'', pra tek jo gjuhe kemi nje mbeshtetje te madhe te ruajtjes se fjaleve shqipe te sotme.
Po kjo gjuhe na ka ruajtur dhe pjesen son qe nuk eshte asgje tjeter vetem se ''zeri'' ne gjuhen shqipe. (zon - zoni)
Dialekti gege apo ai i veriut eshte baza e formimit te gjuheve Europiane.
Po c'lidhje ka kjo me zemren?
Jo me kot i permenda dhe ''oret'' me lart qe jane te pranishme ne mitologjine shqiptare dhe qe luanin nje rol te madh ne jeten e njerzve dhe etimologjia e fjales ''ora'' na jep se te qarte se ''ora'' nuk eshte asgje tjeter vetem se ''kohra'' apo ''orë'' = ''kohrë - kohra''.
Me qe e kemi fjalen tek spanjishtja, pra tek ''korason'' dhe me qe pame te dy pjeset qe formojne kete fjale, dalim ne perfundimin se;
Fjala e sotme spnajolle korason nuk eshte asgje tjeter vetem se fjalet shqipe zeri i kohes .
Po ta them pak te shtremberuar dhe jo sipas gjuhes standarte, por duke perdorur dhe dialektin sesi thuhet fjala zë kete fjale do ta kishim keshtu; kohazon qe eshte pra ''zeri i kohes'' .
Ne te vertete, ato ''oret'' ne mitologjine shqiptare caktonin fatin e njerzve apo te ardhmen e tyre.
Ne edhe sot themi shpesh; nuk i ka ardhe ora. Apo; do t'i vije ora.
Pra, ajo ''ardhja e ores'' a nuk eshte pikerisht aksioni, veprimi etj.
A nuk eshte pikerisht ai ''zeri i kohes'' dhe tek fjala ''korason'' ?
kete nuk e them si pikepamje etimologjie, por thjeshte si funksion i zemres ne kohen qe asaj i kendohen kenge.
Kjo kohe, a nuk eshte pikerisht dashuria? Pra ndjenja qe ne formimin e fjales ''korason'' identifikohet me ''zerin e kohes'' ?
Kur vjen nje moshe....njeriu bie ne dashuri. Por me fjalen ''moshe'' a nuk nenkuptohet koha?
Ky pra eshte ''zeri i kohes''.........ky eshte ''korasoni''.

Po e le me kaq per sot edhe vazhdojme perseri neser.........

Me kalimin e kohes, sic ndodh zakonisht, ndryshohen germat.
Baza e fjales bastard eshte fjala poshtë.
Ne themi sot fjalen bushter , mos mos te harrojme se ne kuptime te tjera themi dhe fjalen pusht .
Pra fjala bushter a ka shume ndryshim me fjalen poshter ?
Pusht pra kjo fjale jep te kuptoje nje njeri te keq, te pa bese etj. me nje fjale eshte shperthim kundra poshtersise.
Bushter ne sot e perdorim per qenin femer, ku kjo fjale ka ardhur e lemuar dhe tek fjala tjeter buçe
Shume krahina, fjalen bushter e thone dhe pushtra
Perderisa kemi ne mashkullore fjalen pusht ne femerore automatikisht del fjala pushtra. Pra qe vijne nga fjala poshte
Edhe sot ne shqipen moderrne ne e perdorim fjalen përpos.

''Pra, tek tema e etimologjise, ne perpos kesaj te fundit, bejme dhe shakara.''

Ketu kemi perseri fjalen poshtë
Te mos harrojme dhe fjalen putana qe italianet dhe greket e kane fjalen e tyre te pare.
Gjithashtu dua te kujtoj fjalen troia qe eshte ''putana''
Valle e rastesishme eshte kjo fjale qe sherben te tregoje putanen?
Ka lindur kjo fjale nga fjala apo folja shqipe me shtru , ''shtroje'' truall''etj.
Kur thone italianet ''troia'' eshte fjala per nje grua qe gjithmone eshte e gatshme te shtrihet ne troje ne truall, qe eshte gjithmone shtroje (e shtruar - e shtrire) etj.
Eshte
si te themi ''minator'' ku kuptohet nje njeri qe futet ne miniere cdo
here etj. apo te themi ''bujk'' nje njeri qe merret me te lashtat, me
token etj.etj.etj.
Ta shikojme pak fjalen ''putana''.
Tek kjo fjale kemi vetem ngreninen e nje germe, pra te germes sh sepse e sakta e kesaj fjale eshte pushtana pra pushtana.
Ndryshimi i zanoreve na ndodh edhe sot.
Une kam pare nje film.
Une kom pare nje film.
Une kum pare nje film.
Varianti
i fundit tek ndryshimi i zanores tek folja ''kam'' ndodh edhe sot,
sepse edhe sot ne disa treva te veriut e thone ne kete menyre, pra
''kum''
Pra zanorja ''o'' eshte kthyer ne ''u'' por, ne shqipen
standarte, ne sot kemi vene te paren variantin e pare, pra me germen
''a'', por, kjo eshte nje nderhyrje e kohes moderrne sepse askush nuk
mund te thote qe kjo e sotmja eshte e sakta.
Qe te treja jane te sakta.
Me kete desha te them se, fjala poshtë me zanore te ndryshuar eshte kthyer ne pushtë ku prej ketu, kemi fjalen putana qe shpreh te poshtmen, te ulten. (Spanjollet i thone puta)
Nuk harrova dhe fjalen pus e cila ka lidhje me ato qe thame me lart.
Perseri ketu kemi pikerisht ndryshimin e zanores ''o'' me ''u'' sic thame me lart tek shembulli.
Fjala pus eshte shkurtim i fjales poshte .
Lidhja logjike na shtyn me force ne kete drejtim. Se tek e fundit,
''pusi'' eshte nje germim i thelle, i poshtem etj. qe te dale uji, pra
kerkon hyrje ne thellesi.
Po ashtu fjala pusí (pusia e zene per te vrare dike) ka lidhje me fjalen poshte
sepse ai qe ka zene pusine, eshte i fshehur te mos duket, te mos
dallohet etj, pra eshte poshte, sepse po te jete lart, ate e shikojne
dhe nuk e arrin qellimin.
Tek fjala bastard perseri kemi perseri te ulten sepse eshte e lindur nga fjala basso qe eshte perseri e poshtmja.
Por vete fjala basso nga vjen?
Tek shembulli i me siperm, tek foljet kam - kom - kum gjendet shpjegimi i kesaj fjale.
Ne kete rast kemi zanoren a dhe kjo ka ndodhur qe t'i sherbeje nocionit, apo kuptimit te tjetersuar te fjales.
Mos te harrojme se anglezet kete fjale e thone me germen e (bestard - bestërd)
Ne anglishten e sotme kemi fjalen push qe jep kuptmin e shtytjes, push down pra hidhe poshte, shtyje poshte etj. Ngado eshte fjala poshte edhe tek kjo fjale ne anglisht.
Sidomos ne fonetiken italiane eshte e preferuar germa a.
Fjala bastard ka si rrenje te dukshme kater germat e para te saj, pra bast dhe a eshte larg kjo fjale nga fjala pust ?
Qe te dyja shprehin te poshtmen - te ulten etj.
Ne shume zona te italise, fjalen bastard e thone ne dialekt edhe si bashtardo ku eshte e njejta me fjalen ''poshte'' (pushtardo)
Kur italianet thone; basta, pra mjaft, kuptimi ketu eshte; ule poshte zerin, ankesen, etj.etj.etj.
Dikush flet shume etj. dhe i drejtohet fjala; basta.
Sikurse dhe tek fjala ''abastanza'' eshte e njejta gje, por ndryshon kuptimi, sepse baza e prejardhjes eshte po ajo.
Keshtu qe fjala ''bastard'' (pushtard) (poshtard) nuk eshte asgje tjeter vetem se transformim i fjales shqipe poshtë


Fjala bridge ne anglisht, brigje ne shqip, si dhe fjala urë

Bridge qe ne anglisht eshte ura.
Brigje qe ne shqip jane dy anet e nje lumi. (apo te nje deti) por me shume fjala ne shumes brigjet.
ka lindur si rezultat i lumit e jo i detit, pasi njerzit me shume
kishin te benin me lumin dhe brigjet e tij se sa me detin qe eshte
shume i madh.
Por ne dialekt, fjala brigje thuhet.... brixhe sepse shpesh here ne trevat tona, germa gj thuhet si xh
ne kete menyre duhet te saktesojme se, etimologjia nuk behet vetem
sipas gjuhes standarte, as sipas menyres si shkruhet sot nje fjale. Ajo
behet duke perdorur dilaketet, sepse pikerisht nga keto dilakete te
shqipes kane lindur dhe gjuhet e tjera qe jane shperndare sot neper
bote dhe qe kane emra te tjere.
Kur ne bashkojme qofte dhe dy anet e
nje kanali, duke vene psh, nje cope derrase, e themi apo nen kuptojme
qe kemi sajuar nje ure.
Por urat kane qene te rendesishme neper lumej.
Fjala breg ku ketu mund te nen kuptojme dhe bregun
qe eshte ne nje mal apo koder etj, e ka lindjen e tij nga kafshet
shtepiake, pra nga lopa, delja apo dhia, qe ishin kafshe ku njerzit
mbeshtesnin jetesen e tyre. Keto kafshe kane bri dhe, briri eshte dicka e dale, po ashtu sic eshte dhe fjala breg pra dicka e dale e qe dallohet.
Me fjalen bri, zakonisht kuptohen dy prej tyre dhe...me qe lumi eshte ne ''mes'' dhe anash ka dy brire pra ka ato qe ne i kemi quajtur brigje
Por, edhe briret ne koken e lopes apo dhise, cjapit etj. pra koka a nuk eshte pikerisht ne mes ketyre brireve
? Sepse ato jane te hapura dhe po te bejme nje ndarje simetrike te
kokes se kafshes, do te na dali se, gjysma e kokes do marri nje bri dhe gjysma tjeter do marri bririn tjeter.
Pra fjala bri gje eshte e lindur pikerisht nga briret e kafsheve.
Fjala ne anglishte bridge
eshe komplet nje fjale shqipe, sepse dikur, kur bashkonin dy anet e nje
vije uji, apo te nje perroi etj. ishte e lindur fjala funksionale e
cila ishte fjala brigjë pra njerzit thonin; ndertova nje brigjë pra qe bashkon dy ane te caktuara.
Kete shqipe dialektore te vjeter, kane anglezet sot si fjalen e pare.
Kur themi se shqipja eshte Mëma e gjuheve, kjo nuk vjen si rezultat i fanatizmit apo patriotizmit te rrem.
Faktet jane ato qe e thone dhe jo une apo ti.
Te mos harrojme se ne Itali, kemi nje qytet qe quhet Brindisi por me kryesorja eshte se nuk duhet te harrojme se italianet (para tyre latinet) kur pine e ngrene nje dolli kete fjale e kane brindare.
Pse e kane keshtu kete folje?
Sepse dikur nuk kishte gota qelqi, dhe njerzit pinin me bririn e nje kafshe.
Gjithashtu, qyteti i sotem italian qe quhet Brindisi, valle e rastesishme eshte qe ky qytet eshte ne mes dy ''brirëve'' ujore, pra kemi dy ''brirë'' detare qe ne menyre harkore jane te futura ne territorin e qytetit te Brindisit.
Asgje nuk eshte e rastesishme.
Ne qoftese dikujt i ka rene rasti te shikoje nje bri lope qe i eshte hequr lopes apo kaut, do te kete pare se nje kellef qe mbulon pjesen tjeter te materialit brinor tek kjo kafshe. Jo vete nje rast, por ne disa raste kam pare lope me bri te gjakosur ku ai kellefi, per nje arsye apo nje tjeter, i ka rene kafshes apo i eshte hequr nga vendi qe ka patur.
Ne kete menyre, ajo pjese e hequr e kafshes, perdorer ne vend te gotes dhe njerzit me te pinin.
Ne filmat me tema te vjetra kemi te tilla ''gota'' qofte dhe me mbretin kur pi verë etj.
Nga ana tjeter greket kete fjale e kane kera - kerata dhe italianet e kane korno
Keto dy gjuhe kete fjale e kani direkt nga shqipja, gje qe ne pamjen e pare duket si e pa mundur te jete e tille.
Keto fjale te marra nga greket e vjeter dhe latinet, e kane prejardhjen apo bazen nga fjala shqipe koke - krye.
Po pse vendi i brireve a nuk eshte koka? A nuk eshte kryeja ?
Kurse qe te dyja keto gjuhe koken e kane me emra te tjere qe nuk ka lidhje fare me fjalet perkatese.
Por natyrisht, nuk eshte aspak e rastesishme qe neve ne shqip kemi fjalen krijim qe vjen nga fjala krye - koka dhe gjithashtu, nuk eshte aspak e rastesishme qe edhe ne italisht e anglisht, kjo fjale egziston si kreare ne italisht, kriçër = krijues ne anglisht fjale te cilat vijne ditekt nga koka, nga kritë - krytë - kryeja - kresë ku ne te gjitha eshte fjala koke apo kaptine.
Por, nuk harroj se te varesh dicka, greket kete fjale e kane kremaso - kremazmeno etj.
Por vajra e nuk behet nga koka?
Shikoni fjalet e para te foiljes greke kremazo !

Gjithshtu ne shqip kemi fjalen bori - buri e cila vjen direkt ngaq briri sepse pikerisht briri
eshte me hapesire ne mes, ku dikur ai perdorej dhe per ''thirrje'' duke
i fryre e duke nxjerre nje ze me te forte pasi briri vjen i ngushte ne
fillim dhe me pas peson zgjerim, gje kjo qe vlen per perhapejn e zerit
e cila me ane te bririt shkon me larg se sa me thirrje direkt sic bejne njerzit kur jane afer me njeri tjetrin.
Po ashtu ne shqip kemi dhe fjalen urë
qe bashkon dy brigjet, por gjithashtu, me kete fjale kuptohet dhe nje
dru kur e fusim ne zjarr apo kur e nxjerrim nga zjarri per ta cuar diku
tjeter, pra kemi fjalen urë zjarri
Ura e zjarrit
pra eshte nje dru qe transporton zjarrin nga nje vend ne nje tjeter. Po
pse, ura mbi nje lume a nuk ka dhe kjo qellimin e nje transporti? Pra
nga njeri breg ne tjetrin?


Kjo fjale eshte teper e perdorshme ne gjuhen e sotme shqipe dhe nga te
gjithe ne, pasi ne nje menyre po ne nje tjeter, kemi lidhje me
teknologjine, duke filluar qe nga kepucet tona, bicikleta, Tv, makina e
shume gjera te tjera.
Me fjalen riparim secili nga ne kupton qe psh; televizori duhet rregulluar qe ai te punoje perseri. Po ashtu dhe makina etj.etj.etj.
Mirpo ne vetvete, pra etimologjikisht fjala riparim
nuk ka lidhje me rregullimin e makines, por nderhyrja e nocioneve e ka
cuar kete fjale pikerisht tek rregullimi i nje defekti etj.
Ne ndarjen etimologjike, te shikojme se cfar do te na thote kjo fjale.
Kemi riparim e cila ne ndarje na del; ri + par + im
Marrim pjesen e pare, pra pjesen ri.
Cfar eshte kjo pjese?
Kjo pjese nuk eshte asgje tjeter vetem se folja rri apo me nejt (me qendru etj)
Por shpesh here ne gjuhen shqipe perdoren foljet ndihmese dhe me kryesoret jane foljet kam dhe jam por, kjo nuk perjashton dhe te tjera folje ndihmese qe ka në perdorim gjuha shqipe.
Nje nga keto eshte edhe folja rri dhe si shembull mund te themi; rri e degjoj pra ne te dy rastet kemi folje, si ate rri si dhe degjoj.
Por me qe kishim fjalen riparim le te mos ndahemi prej saj.
Me qe pjesen e pare e sqaruam, pra qe eshte folja ndihmese rri, kemi tani pjesen e dyte qe eshte par.
Po kjo pjese cfar eshte?
Kjo pjese nuk eshte asgje tjeter vetem se veshtrimi ....pra te parit. (me sy)
Ne rastin konkret pra me fjalen riparim jo rastesisht, vete fjala eshte e ndertuar ne menyre te tille qe tek ajo te mos jete folja veshtroj e cila i perket vetes se pare njejes.
Perse ka ndodhur kjo gje?
Kjo gje ka ndodhur sepse...rregullimi i nje sendi, me teper ka te beje me njerez te tjere, jashte vetes sone, pra tek riparja te cilen mund ta beje nje njeri tjeter apo disa njerez te tjere.
Tek kjo fjale, na mbeti dhe pjesa im qe do te ishte gabim po ta ngatarronim me pronorin e imja - e jotja etj.
Pjesa im eshte thjeshte mbarese ne kete rast.
Prej ketej dalim ne perfundimin se fjala riparim ka kuptimin e te parit dhe nje here tjeter pasi folja rri eshte e pranishme aty e cila ne kete rast ka lidhje me kohen, me qendresen, sepse ne kemi dhe nje fjale tjeter qe eshte fjala rishikim pra qe do te thote veshtroje dhe nje here
Riparim nuk eshte asgje tjeter por, ri parja e nje objekti a dickaje tjeter.
Tani le te dalim tek gjuhet e Europes.
Si e kane italianet kete fjale? Gje te cilen e trasheguan nga latinet.
Italianet e sotem kete fjale e kane riparacione (riparazione)
Valle a lidhet kjo fjale apo ndarja e saj me gjuhen e re latine?
E pa mundur.
Marrim foljen rri e cila ne italisht eshte sto
Marrim foljen tjeter me pa, parë qe ne italisht e gjejme; vedo - guardo - visto etj.
Atehere, kete fjale qe dhe sot e kesaj dite e perdorin gjeresisht, nga e kane italianet?
A nuk eshte kjo fjale nje shqipe e kulluar ne gjuhen italiane?
Po anglezet si e kane?
Ne anglisht eshte; ripair qe e shqiptojne si ripeir.
Te ''qendruarit'' ne anglisht as qe ka lidhje me tingullin rri sic e kemi neve ne shqip, apo sic eshte dhe pjesa e pare e fjales ripeir.
Te ''qendruarit'', ne asnje vend te anglishtes, nuk thuhet rri, ashtu sic thuhet ne shqip.
Kurse te ''veshtruarit'', perseri ne asnje vend te anglishtes nuk thuhet me pa.
Atehere cfar na del nga ky konstatim?
A nuk na del qarte se kjo fjale qe perdorin keto gjuhet e huaja jane nje shqipe e kulluar?