Dashuria dhe Ėndrrat
Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.

Nė shtėpinė e braktisur tė Kristoforidhit

Shko poshtė

Nė shtėpinė e braktisur tė Kristoforidhit Empty Nė shtėpinė e braktisur tė Kristoforidhit

Mesazh nga Alba Tue Jul 29, 2008 2:51 pm


Labirinthi qė nis me portėn e Kalasė fsheh brenda vetes shtėpitė e njerėzve mė tė shquar tė Elbasanit tė viteve 1900

ELBASAN- Porta e Kalasė ėshtė vetėm fillimi i labirinthit, nė kėtė lagje qė vėshtirė se mund ta shėtisėsh tė gjithėn. Misteri e bėn mė tėrheqėse pėr formėn dhe pėr thesaret qė “konservon”. Futesh nė rrugica disi tė gjera, pėr tė vazhduar me rrugica tė ngushta qė bėjnė pjesė nė vijat e njė labirinthi pa mbarim. Teksa pėrpiqesh qė nga porta tė kėrkosh rrugėn mė tė shkurtėr pėr tė dalė nė anėn tjetėr, vėshtirė se arrin tė orientohesh, nėse mė parė nuk tė kanė shoqėruar banorė autoktonė qė e njohin mirė Kalanė. Nė zemėr tė saj, atje ku edhe rruga ndan dy kahet e hershme tashmė tė pėrziera tė ortodoksėve dhe muhamedanėve, ndodhen shtėpitė e vjetra tė Dyerve tė Mėdha, siē njiheshin nga tė gjithė fiset autoktone ortodokse nė Elbasan. Nė kėto rrugica, ku tashmė ėshtė ndėrthurur tradita me modernen ka ende shumė objekte qė tregojnė historinė e kėtij qyteti. Nė fakt, shtėpitė ku lindėn tė mėdhenjtė Kristoforidhi dhe Lef Nosi, por edhe shumė figura tė tjera tė Elbasanit janė gati tė braktisura. Nė shumė prej tyre kanė mbetur vetėm pllakat qė tė kujtojnė se aty ka lindur apo ka jetuar njė emėr patrioti, gjuhėtari apo edhe luftėtari.

Xhorxhi Papajani, bir i njė prej studentėve tė brezit qė studioi nė Austri, tregon se nė pjesėn ortodokse jetonin familje tė mėdha ose ato qė quheshin derė e madhe si Papamihali, Nosi, Papajani, Paparisto, Shuteriqi, Tod’hri, Popa etj. Shumė nga pjesėtarėt e kėtyre familjeve kanė qenė mjekė tė njohur, mėsues, atdhetarė, shkencėtarė etj. “Pak metra larg shtėpisė time ka lindur dhe jetuar Kristoforidhi, por shtėpia e tij ėshtė e braktisur prej shumė vjetėsh. Me sa mbaj mend, e bija e Kristoforidhit vinte nė shtėpinė tonė dhe kishte dy djem: Jakovin dhe Nikollaqin, pasi ishte martuar tek Bibajat. Nė shtėpinė e Kristoforidhit deri nė vitet ‘50 kanė jetuar dy vėllezėr qė ishin strehuar nga kisha aty. Mbaj mend se ishin nga Shpati dhe quheshin Kostandin dhe Zaka, tė cilėt kanė vdekur aty. Mė pas kjo shtėpi u bė muze dhe u restaurua nga regjimi nė fuqi.

Pas viteve ’90, ajo ka qėnė thuajse e braktisur. Ndėrsa disa shtėpi tėtjera ruheshin dhe mirėmbaheshin nga familjarėt dhe nga pasardhėsit, shumė tė tjera u braktisėn dhe janė drejt shkatėrrimit”,-pohon Xhorxhi pėr “Shekullin”.Po kėshtu, ka edhe elementė tė paprekur nga shtėpitė ku u bėnė mbledhjet e para tė lėvizjes antifashiste nacional-ēlirimtare. Shtėpitė karakteristike qė kėrkojnė restaurim janė tė shumta nė kėtė lagje, por mungon njė studim apo njė plan pėr tė ruajtur traditėn e ndėrtimeve dhe vlerat shpesh tė fshehura brenda murit dhe portės sė Kalasė.

Historia e ndėrtimit tė lagjes Kala nė qendėr tė Elbasanit

Makina e parė nė Elbasan, mė 1915


Gjithēka nė kėtė lagje ka edhe historinė e mėnyrės sė ndėrtimit. Xhorxhi tregon se ndėrtuesit vinin nga zona tė traditės nė kėtė fushė, ndėrsa gurėt merreshin nga pėrrenjtė qė rrethonin Elbasanin. “Me sa di unė, ustallarėt ishin zabzunas dhe dibrenj. Ata ndėrtonin shtėpitė dhe madje kanė ndėrtuar Bankėn e Vjetėr me gurė tė skalitur, qė ndodhet nė qendėr dhe mė pas Prefekturėn, e cila u ndėrtua nė kohėn e Shefqet Vėrlacit.Gurėt merreshin tė gjithė nga Zaranika. Ishte edhe njė pėrrua tjetėr dhe ai binte gurė, tė cilėt mund tė skaliteshin mirė.Lartėsia e shtėpive ishte dy metra. Themeli ishte shumė i thellė, pėr shkak tė tėrmeteve. Elbasani pėrfshihej shpesh nga tėrmetet dhe nė vitin 1920 ėshtė regjistruar njė tėrmet shumė i tmerrshėm. Themelet e thella dhe muret, ku pjesa dėrrmuese ishin ishin me qerpiē, ofronin siguri prej tėrmeteve. Ndėrsa muri i gurit bėhej me baltė dhe ishte 70- 80 cm i gjerė.

Nėse doni tė dini sesi transportoheshin trarėt e ēative, do tė mėsoni se elbasanasit kishin gjetur njė mėnyrė tė veēantė. Trarėt pasi priteshin nga Shpati ose nga Sopoti, rrokulliseshin nga majat e palėve dhe hidheshin nė ujė ku transportoheshin deri nė anė tė qytetit ku priteshin nga njerėzit dhe transportoheshin duke u tėrhequr me anė tė qeve. Ndėrsa pėr kalldrėmet kishte specialistė qė skalisnin gurėt. Mesa di unė, Kalaja nuk ka mė gurėskalitės. Gurėt merreshin nė Krastė.Pėr furnizimin me ujė ka pasur ujėsjellės nga Griqani dhe nė pika tė ndryshme tė lagjes ka pasur disa ēezma.. Nė lagjen Kala nuk ėshtė parashikuar pėr rrugė makine pasi shtėpitė aty kanė ekzistuar prej shekujsh.Makina e parė ka ardhur nė vitin 1915, ndėrsa nė kohėn e Luftės sė Parė Botėrore erdhėn disa tė tilla”. B.Nergjoni

Paparisto

“Shtėpia ime e pandryshuar”


Ermini Paparisto, ndėr tė vetmet tė mbetura nga kjo familje nė lagjen Kala tė qytetit tė Elbasanit, tregon se nė shtėpinė ku ajo jeton sot, kanė jetuar tre vėllezėrit Paparisto: Kostaq, Sotir dhe Jofis. Si bashkėshortja e Sotirit, Erminia thotė se shtėpia ka mbetur e tillė, e pandryshuar. “Nga kjo familje ka pasur arsimtarė, shkencėtarė, mjekė etj. Sotiri mbaroi universitetin “Zhan Zhak Ruso” dhe ka dhėnė mėsim si pedagog nė Berat, Elbasan e Tiranė. Ai gjithashtu pėrktheu edhe veprėn e Zhan Zhak Rusosė “Emili”, emėr tė cilin e mban edhe djali i tij, qė sot ndodhet nė Kanada”,-thotė Ermini Paparisto .

Alba
Alba
Moderator
Moderator

Female
Numri i postimeve : 102
Age : 38
Reputation : 0
Points : 0
Registration date : 17/05/2008

Mbrapsht nė krye Shko poshtė

Mbrapsht nė krye


 
Drejtat e ktij Forumit:
Ju nuk mund ti pėrgjigjeni temave tė kėtij forumi